Verfijning is het zo goed mogelijk zorg dragen voor het welzijn van proefdieren en het zoveel mogelijk vermijden van situaties die het welzijn van de dieren aantasten. Voorbeelden van verfijning zijn: kooiverrijking (strooisel, speelgoed), voldoende ruimte, groepsverblijven, verdoving, pijnstilling en intensieve controle van het welzijn.
De cursussen (met FELASA-accreditatie) over specifieke diersoorten die ingezet worden als proefdier zijn herstart binnen de faculteit Diergeneeskunde. Hierdoor hebben de onderzoekers de mogelijkheid om de juiste kennis te vergaren over de diersoort waarmee ze werken en kan dit weer als voorwaarde worden gesteld.
In 2020 trof een werkgroep voorbereidingen om het trainen van proefdieren breder te implementeren. Proefdieren die getraind zijn voor het ondergaan van noodzakelijke handelingen, zoals een bloedafname, ervaren minder stress. Dat is goed voor hun welzijn en voor de kwaliteit van de dierproeven. Het project ging van start met een interne workshop, een webpagina, en het aantrekken van een stagiair wetenschapscommunicatie, die een videoclip maakte. Er is nu blijvende aandacht voor het onderwerp, aan de hand van stageprojecten worden praktisch toepasbare trainingsprotocollen voor muizen en ratten ontwikkeld.
Muizen in experimenten, die voor verplaatsingen en gezondheidscontroles vaak bij de staartbasis worden opgetild, worden op beperkte schaal getraind om in een plastic buis of op een open hand te lopen. Dit vermindert de stress en is dan ook beter voor de dieren en voor de betrouwbaarheid van onderzoeksuitkomsten. Deze werkwijze wordt stapsgewijs ingevoerd, omdat zij ook training van de dierverzorgers vraagt. Status: de methode is nu doorgevoerd. Er is in 2022 een workshop ‘train de trainers’ gegeven, waardoor nu bij de verschillende afdelingen goed getrainde trainers kunnen helpen de methode aan anderen te leren.
Een interne werkgroep onderzocht mogelijkheden voor extra omgevingsverrijking voor alle in het Gemeenschappelijk Dierenlaboratorium aanwezige diersoorten. Op basis van de aanbevelingen zijn er (of worden er binnenkort) verbeteringen doorgevoerd bij verscheidene dieren. In 2022 hebben we met name aandacht besteed aan de huisvesting en verzorging van honden en ratten. Honden worden conform de methode van Hersenwerk voor honden meer uitgedaagd. Voor ratten in onderwijs is de huisvesting sterk verbeterd. We onderzoeken de mogelijkheden om deze verbeteringen ook voor ratten in experimenten door te voeren.
Het opereren van proefdieren is geaudit, een nieuwe richtlijn hierover is onder de aandacht gebracht